digitale kaarten en mutatie BPRDigitale zeekaarten en recente wijzigingen in het BPR.
In april 2016 voer het Nederlandse schip “Nova Cura” onderweg naar een Turkse haven aan de Middellandse Zee. Het schip had een lading van 4400 ton staalproducten aan boord. In de ochtend van 20 april voer het met een snelheid van ruim 12 knopen op de rotsen. De elektronische zeekaart gaf een diepte aan van 112 meter. Het schip werd total loss verklaard en gesloopt. Gelukkig waren er geen slachtoffers.
Ook bij leden van onze vereniging neemt het gebruik van elektronische zeekaarten toe en leek het mij nuttig om te melden wat de “Onderzoeksraad voor Veiligheid” over het gebruik van zeekaarten te melden had. Zij publiceerden hierover een rapport genaamd “Digitaal navigeren: oude vaardigheden in nieuwe techniek” Ik citeer uit dit rapport. Voor het volledige rapport kunt u het via Google opzoeken.
De elektronische zeekaart die op bovengenoemd schip gebruikt werd was een zogenaamde ECDIS kaart. In 2002 werd deze kaart door het IMO voor zeeschepen goedgekeurd en mocht hij de papieren kaarten vervangen. Nog sterker; in 2009 werd het gebruik van de ECDIS door het IMO zelfs verplicht gesteld en mocht als primair navigatiemiddel gebruikt gaan worden.
De vraag die dan natuurlijk gesteld kan worden is hoe het komt dat een dergelijk schip met een voorgeschreven elektronische kaart op de rotsen kan lopen? Om deze vraag te kunnen beantwoorden moeten we gaan kijken hoe een dergelijke kaart tot stand komt.
De hydrografische dienst van een land is er in de eerste plaats voor verantwoordelijk om zeekaarten te maken en dat de gegevens die kaarten ingevoerd worden up to date zijn. Er zijn 82 landen die dit doen en zij moeten er voor zorgen dat de tekens die zij op de kaarten gebruiken wereldwijd hetzelfde zijn.
Er zijn twee soorten elektronische kaarten. Dit zijn de :
ENC kaarten ( Elektronica Navigational Chart) en de RNC kaarten. ( Raster Navigational Chart).
De ENC kaarten mogen alleen gebruikt worden door het land wiens water het betreft. De Nederlandse Hydrografische Dienst mag dus geen ENC kaarten maken van bijvoorbeeld de Zwarte Zee, dat moeten de landen die daar liggen doen.
Een RNC kaart is in feite een ingescande papieren zeekaart. Men kan ze over heel de wereld tegen komen en hebben dezelfde betrouwbaarheid als een papieren zeekaart. Een RNC heeft echter een nadeel en dat is dat bij het inzoomen de kaart de kwaliteit achter uitgaat en dan in het bijzonder van de details.
Dit in tegenstelling tot een ENC kaart, ook wel vectorkaart genoemd. Deze kaart blijft bij het inzoomen dezelfde kwaliteit geven.
De betrouwbaarheid wordt uitgedrukt door de vermelde CATZOC ( Category of Zone of Confidence) Deze CATZOC is in de dagelijkse praktijk uitermate belangrijk voor de betrouwbaarheid van een elektronische zeekaart.
Waar moeten we bij de CATZOC op letten? Er bestaan de volgende onderverdeling :
A1 De afwijking van de werkelijk positie van een onderwater obstakel ten opzichte de werkelijkheid kan ongeveer 5 meter bedragen. Het volledige gebied van deze kaart is onderzocht.
A2 Ook hier is het gebied dat de kaart bestrijkt volledig onderzocht De mogelijke afwijking die de kaart aangeeft ten opzichte van de werkelijke positie kan ongeveer 20 m bedragen.
B Het gehele gebied is nog niet onderzocht. De mogelijke afwijking tussen de kaart en de werkelijke positie kan ongeveer 50 m bedragen. Gevaarlijke onderwater obstakels kunnen echter niet verwacht worden.
C Het gehele gebied is niet onderzocht. Onderwater obstakels kunnen verwacht worden. De afwijking tussen de positie op de kaart en de werkelijkheid kan ongeveer 500 m bedragen.
D Erger dan C Grote onderwater obstakels kunnen verwacht worden.
U Geen gegevens over het getoonde gebied.
Naast de CATZOC hebben we ook nog te maken met het Pick Rapport. Dit rapport geeft het jaartal van de opname van de kaart aan, de eventuele wijzigingen en de laatste bijwerkingen. Het beoordelen van dit rapport omtrent de correctheid van een ENC is hier niet aan de orde. Het Pick Rapport kijkt alleen Het rapport kijkt alleen of de kaart aan de afgesproken standaard voldoet en de kaartinhoud consistent is in de verschillende schalen.
Wanneer het voorkomt dat er tussen de gegevens van aan elkaar grenzende kaarten verschillende data bestaan moet hierover melding gedaan worden. Anders gezegd er moet hierover een waarschuwing op de ENC kaart staan. Dit met als doel dat de zeevarende kan zien dat de kaarten niet voor 100% op elkaar aansluiten.
Zo werd de kaart, die het bovengenoemde schip gebruikte en waarmee het op de rotsen liep, gebaseerd op een papieren kaart uit 1967.
Op de ENC stond voor het gebied waar dit schip strandde een CATZOC U classificatie vermeld. Dit betekent dus dat de gebruikte data niet betrouwbaar zijn.
Reisvoorbereiding
Bij het maken van een reis over zee is men verplicht om een reisvoorbereiding te maken. Onderdeel van de reisvoorbereiding moet het vertrek uit de haven zijn, het uitzetten van een route en de aankomst in de haven. Dit houdt onderandere in dat men ook de te gebruiken kaarten op zijn betrouwbaarheid moet controleren en betekent in het geval wanneer men een elektronische kaart gebruikt op zijn betrouwbaarheid voor dat gebied moet controleren. Op het bovengenoemde schip had men verzuimd om naar de CATZOC classificatie te kijken. Wanneer men dat had gedaan had men gezien dat voor dat gebied de CATZOC U classificatie gold en dat wil zeggen dat de ENC niet betrouwbaar was!
De “Onderzoeksraad voor Veiligheid” zegt in dit verband nog : “Door de realtime informatie en het ver kunnen inzoomen op de ENC geeft het de zeevarende een gevoel van schijnbare nauwkeurigheid waar men niet op kan vertrouwen wanneer de ENC een lage CATZOC classificatie heeft.”
Jan de Haan
Vorig jaar zijn er een aantal wijzigingen in het BPR doorgevoerd. Voor zover van belang voor de recreatievaart geeft ik ze hier weer.
Verplichting inland AIS. Deze verplichting geldt alleen voor schepen die groter zijn dan 20 m en schepen die bedrijfsmatig varen. (Art. 4.07)
Vanaf 500 m voor de boeg mag er geen dode hoek meer zijn. Ook niet met hulpmiddelen of een uitkijk op de boeg. ( Art. 1.07)
Net als bij het BPR is het toegestaan om het “Handboek voor de marifonie in de binnenvaart”electronisch aan boord beschikbaar te hebben. (Art. 1.10)
ELK amfibie voertuig is een klein schip( Art. 6.01)
Op sommige vaarwegen mag een niet op de radar varende veerpont varen in de mist. Hij moet nu een lange stoot geven, het standaard misstsein. ( art 6.33)